Παραγωγή και Διαχείριση Αστικών Στερεών Αποβλήτων

Μεθοδολογικό σημείωμα για την Παραγωγή και Διαχείριση Αστικών Στερεών Αποβλήτων

Από το 2002, η Στατιστική Υπηρεσία παράγει στατιστικά στοιχεία σε σχέση με τις ποσότητες αστικών στερεών αποβλήτων που συλλέγονται στην Κύπρο, καθώς και τον διαχωρισμό τους κατά μέθοδο επεξεργασίας και είδος αποβλήτου.
Μέχρι και το έτος αναφοράς 2018, η Στατιστική Υπηρεσία διενεργούσε έρευνα και απευθυνόταν μέσω ερωτηματολογίου σε όλες τις δημοτικές αρχές, οι οποίες έχουν την ευθύνη για τη συλλογή και τη διαχείριση των παραγόμενων αστικών αποβλήτων. Από τα δημαρχεία ζητείτο να δηλώσουν τη συνολική
ποσότητα αποβλήτων που συνέλεγαν και τον διαχωρισμό της κατά τύπο (ογκώδη αντικείμενα, κλαδεύματα, φύλλα και υλικά για σκοπούς ανακύκλωσης) και κατά προέλευση (από νοικοκυριά, από εμπορικές επιχειρήσεις, γραφεία, δημόσια κτίρια, σχολεία, νοσοκομεία, βιομηχανικές μονάδες, καθώς και από τις δημοτικές υπηρεσίες, δηλαδή καθαρισμός δρόμων, δημοτικών κήπων και πάρκων, κάλαθοι αποβλήτων στους δρόμους). Οι πληροφορίες μπορούσαν να προέλθουν, είτε από ζύγισμα των σκυβαλοφόρων σε δειγματοληπτική βάση (όπου υπήρχε
αυτή η δυνατότητα) είτε από εκτιμήσεις έχοντας ως βάση τον αριθμό των σκυβαλοφόρων που κατευθύνονταν καθημερινά προς τους χώρους απόρριψης, τη μέση χωρητικότητά τους κλπ. Τα δημαρχεία προτρέπονταν όπως υπολογίζουν τις ποσότητες των σκυβάλων που συλλέγουν μέσα σε δύο εβδομάδες της επιλογής τους τον μήνα Φεβρουάριο. Η έρευνα επαναλαμβανόταν κατά τον μήνα Ιούλιο, ώστε να ληφθούν υπόψη οι οποιεσδήποτε εποχικές διακυμάνσεις.
Για τον υπολογισμό των αποβλήτων για τον πληθυσμό που κατοικούσε εκτός των
δημοτικών ορίων, σε κοινότητες της υπαίθρου, γίνονταν εκτιμήσεις με βάση την κατά κεφαλή παραγωγή αποβλήτων, όπως αυτή προέκυπτε από τον πληθυσμό που κατοικούσε στις δημαρχούμενες περιοχές, καθώς και τα χαρακτηριστικά κάθε κοινότητας, δηλαδή κατά πόσο βρισκόταν σε τουριστική περιοχή ή πρόκειτο για μεγάλη κοινότητα ή για κοινότητα που βρισκόταν πολύ κοντά στα αστικά κέντρα, κλπ.
Τα τελευταία χρόνια όμως, με τη λειτουργία χώρων υγειονομικής ταφής που
έχουν τη δυνατότητα καταγραφής σε καθημερινή βάση των ποσοτήτων και της προέλευσης των αποβλήτων που διαχειρίζονται, η έρευνα αντικαταστάθηκε σε μεγάλο βαθμό από τη χρήση διοικητικών δεδομένων, που λαμβάνονταν έως το 2016 από το Υπουργείο Εσωτερικών και έκτοτε από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα, τα στοιχεία αυτά είναι διαθέσιμα από το 2006 για τον ΧΥΤΑ που εξυπηρετεί την επαρχία Πάφου και από τα μέσα του 2010 για τον ΧΥΤΥ στην Κόσιη που εξυπηρετεί τις
επαρχίες Λάρνακας και Αμμοχώστου. Το 2017 άρχισε επίσης να λειτουργεί η Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) στο Πεντάκωμο, που εξυπηρετεί την επαρχία Λεμεσού. Επιπλέον, από τον Οκτώβριο 2018 ξεκίνησε η σταδιακή μεταφορά αστικών αποβλήτων από την επαρχία Λευκωσίας στον χώρο υγειονομικής ταφής στην Κόσιη. Από το 2019, μετά το κλείσιμο του χώρου υγειονομικής ταφής στον Κοτσιάτη, όλα τα αστικά απόβλητα της επαρχίας Λευκωσίας προωθούνται για διαχείριση στον χώρο υγειονομικής ταφής στην
Κόσιη.
Τα στοιχεία για τα παλαιότερα έτη στηρίχθηκαν στη μελέτη που εκπονήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 από ξένους εμπειρογνώμονες, για λογαριασμό του Υπουργείου Εσωτερικών, στα πλαίσια της προσπάθειας για καθορισμό στόχων και μελλοντικών ενεργειών για βελτίωση της διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων. Η μελέτη, που επικεντρώθηκε στην αξιολόγηση του περιεχομένου, της ποσότητας και των χαρακτηριστικών των στερεών
αποβλήτων, ολοκληρώθηκε το 1997-98 με την εκπόνηση συμπληρωματικής μελέτης. Τα αποτελέσματα των μελετών αυτών συμπληρώθηκαν με εκτιμήσεις, λαμβάνοντας υπόψη τον πληθυσμό της χώρας και τον αριθμό των τουριστών ανά έτος.
Τα στοιχεία για την ανακύκλωση προέρχονται από μελέτη που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Συνδέσμου Ανακυκλωτών Κύπρου και εκτιμήσεις που έγιναν από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για την
περίοδο 1996-2004. Από το 2005 και μετά, τα δεδομένα προέρχονται από τις δηλώσεις που υποβάλλουν οι ίδιες οι εταιρείες ανακύκλωσης, καθώς και δεδομένα για τις εξαγωγές αποβλήτων που τηρούνται από τη Στατιστική Υπηρεσία. Τα στοιχεία από τις διάφορες πηγές ελέγχονται για τυχόν ασυνέπειες.
Τα δεδομένα για τη χωριστή συλλογή πράσινων αποβλήτων που χρησιμοποιούνται για κομποστοποίηση προέρχονται, τόσο από τις δημοτικές αρχές όσο και από
τις μονάδες επεξεργασίας πράσινων αποβλήτων.
Ορισμοί που χρησιμοποιήθηκαν
(δηλαδή προϊόντα που παράγονται για την αγορά), τα οποία αυτός που τα παρήγαγε δε θα ξαναχρησιμοποιήσει για δικό του σκοπό και τα οποία απορρίπτει ή προτίθεται να απορρίψει. Απόβλητα μπορεί να παραχθούν κατά την εξαγωγή ή κατά την επεξεργασία των πρώτων υλών σε ενδιάμεσα ή τελικά προϊόντα, κατά την κατανάλωση τελικών προϊόντων και κατά τη διάρκεια
οποιασδήποτε άλλης ανθρώπινης δραστηριότητας. Δεν περιλαμβάνονται τα υλικά που ανακυκλώνονται άμεσα ή επαναχρησιμοποιούνται στο χώρο παραγωγής τους (δηλαδή στο υποστατικό) καθώς και απόβλητα υλικά που απορρίπτονται κατευθείαν στο νερό ή τον αέρα.
Αστικά Απόβλητα (Δημοτικά Απόβλητα): είναι τα απόβλητα που συλλέγονται από ή για λογαριασμό των δημοτικών αρχών. Περιλαμβάνουν τα οικιακά και παρόμοια απόβλητα, όπως και απόβλητα από εμπορικές και συναφείς
δραστηριότητες, κτίρια γραφείων και ιδρύματα (σχολεία, νοσοκομεία, κυβερνητικά κτίρια). Περιλαμβάνoυν επίσης ογκώδη απόβλητα και απόβλητα κήπων, φύλλα, κλαδιά, κηπευτικά, καθώς και απόβλητα από καθαρισμό δρόμων. Τα αστικά απόβλητα συλλέγονται είτε από πόρτα σε πόρτα με παραδοσιακή συλλογή (μικτά οικιακά απόβλητα) είτε ξεχωριστά για σκοπούς ανάκτησης (κυρίως για σκοπούς ανακύκλωσης, με συλλογή από πόρτα σε πόρτα και/ή με εθελοντική απόθεση). Περιλαμβάνονται επίσης απόβλητα παρόμοια στη φύση και
σύνθεσή τους τα οποία: 1) συλλέγονται απευθείας από τον ιδιωτικό τομέα (επιχειρήσεις ή ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα) και όχι για λογαριασμό των δημοτικών αρχών (κυρίως ξεχωριστή συλλογή για σκοπούς ανάκτησης) και 2) προέρχονται από αγροτικές περιοχές που δεν εξυπηρετούνται από συνήθη υπηρεσία συλλογής σκυβάλων, ακόμα κι αν απορρίπτονται από αυτόν που τα παρήγαγε. Δεν περιλαμβάνονται: ιλύς σηπτικών δεξαμενών, ιλύς από την επεξεργασία αστικών λυμάτων και δημοτικά απόβλητα από κατασκευές και
κατεδαφίσεις.
παραγωγής που μετατρέπει τα υλικά αυτά έτσι ώστε να παύσουν να θεωρούνται απόβλητα, εκτός από την επαναχρησιμοποίησή τους ως καύσιμα υλικά. Περιλαμβάνονται τόσο η επανεπεξεργασία ως ιδίου τύπου υλικό όσο και για διαφορετικές χρήσεις. Η απευθείας ανακύκλωση μέσα στις βιομηχανικές μονάδες όπου και παράγονται δεν περιλαμβάνεται.
βιοαποδομήσιμα απόβλητα σε αναερόβια ή αερόβια αποσύνθεση και καταλήγει σε
ένα προϊόν που χρησιμοποιείται στο έδαφος ή για την παραγωγή των καλλιεργητικών μέσων ή ως υπόστρωμα.
αποτέφρωσης προκειμένου να μειωθεί ο όγκος και η επικινδυνότητά τους και να παραχθεί προϊόν το οποίο μπορεί να απορριφθεί.
Ανάκτηση ενέργειας: αναφέρεται στην αποτέφρωση και συναποτέφρωση αποβλήτων σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και βιομηχανικές εγκαταστάσεις, όπως κλίβανοι τσιμέντου, έτσι ώστε η προκύπτουσα ενέργεια να μπορεί να
χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή θερμότητας ή ηλεκτρικής ενέργειας.
Χώρος απόρριψης (σκυβαλότοπος): ορίζεται ως ο χώρος όπου απορρίπτουμε ή ενταφιάζουμε τα απόβλητα, περιλαμβανομένων και των ειδικά διαμορφωμένων με μηχανήματα χώρων και των χώρων προσωρινής αποθήκευσης για πάνω από ένα χρόνο. Ο ορισμός καλύπτει τόσο σκυβαλότοπους που δημιουργεί ο ίδιος ο παραγωγός των αποβλήτων στον χώρο παραγωγής τους όσο και εξωτερικούς χώρους απόρριψης.


Τελευταία Ενημέρωση: 26/01/2021